ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (Ε21)
Ι. ΓΕΝΙΚΑ
Διδάσκων: Νίκος Μποζατζής
Εξάμηνο: Γ’
Αυτοτελείς διδακτικές δραστηριότητες: α) σεμιναριακά μαθήματα, β) ερευνητική εργασία
Τύπος μαθήματος: Επιλογής
Πιστωτικές μονάδες: 10
Σύνολο μαθημάτων: 13
Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας: 4
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
ΙΙ. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Σκοπός του μαθήματος είναι η θεωρητική και εμπειρική εξοικείωση με την αναλυτική προσέγγιση της λογοψυχολογίας γενικά και ειδικά, με την λογοψυχολογική έρευνα ζητημάτων εθνικής ή/και πολιτισμικών ταυτοτήτων. Η λογοψυχολογία αναπτύχθηκε ως προσέγγιση εντός της (κοινωνικής) ψυχολογίας κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990 ως μια κριτική, θεωρητική και ερευνητική, εναλλακτική στο κυρίαρχο κοινωνιογνωστικό υπόδειγμα. Στα πλαίσια του μαθήματος αυτού, οι φοιτήτριες /ες εξοικειώνονται, κατ’ αρχάς, με τα επιστημολογικά θεμέλια της προσέγγισης αυτής και στη συνέχεια με τις βασικές θεωρητικές έννοιες και τα αναλυτικά «εργαλεία» που αναπτύχθηκαν εντός της. Συγκεκριμένα, το μάθημα εστιάζει στο θεωρητικό ή/και μεθοδολογικό πλαίσιο: (α) της οπτικής των Potter και Wetherell, (β) της οπτικής των Edwards και Potter και (γ) στο εννοιολογικό και ερευνητικό πλαίσιο των ρητορικών / ιδεολογικών διλημμάτων (Billg et al., 1988). Παράλληλα με τη θεωρητική τους εξοικείωση με τη λογοψυχολογία, οι φοιτήτριες /ες του μαθήματος εξοικειώνονται με την υπάρχουσα έρευνα της λογοψυχολογίας σε ζητήματα εθνικών / πολιτισμικών ταυτοτήτων μέσα από σεμιναριακές παρουσιάσεις ερευνητικών κειμένων. Η εμπειρική τους εξοικείωση με την λογοψυχολογική έρευνα στο πεδίο αυτό εξασφαλίζεται μέσα από την συμμετοχή τους σε μικρές ομάδες οι οποίες σχεδιάζουν, διεξάγουν, αναλύουν και παρουσιάζουν μια μικρής κλίμακας εμπειρική έρευνα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες θα είναι σε επίπεδο:
α) γνώσεων:
- σε θέση να αναγνωρίζουν τις βασικές παραδοχές της προσέγγισης της λογοψυχολογίας
- σε θέση να αναγνωρίζουν τα βασικά αναλυτικά εργαλεία της λογοψυχολογίας
- σε θέση να αναγνωρίζουν τους βασικούς προσανατολισμούς που έχει λάβει η έρευνα της λογοψυχολογίας στα πεδία μελέτης των εθνικών / πολιτισμικών ταυτοτήτων
- σε θέση να αναγνωρίζουν τις βασικές θεωρητικές και αναλυτικές διαφορές μεταξύ των κύριων οπτικών που αναπτύχθηκαν εντός της λογοψυχολογίας.
β) δεξιοτήτων:
- σε θέση να κατανοούν τα επιστημονικά ερευνητικά κείμενα της λογοψυχολογίας
- σε θέση να παρουσιάζουν ερευνητικές μελέτες
- σε θέση να επεξεργάζονται πρωτογενή ερευνητικά δεδομένα προς λογοψυχολογική ανάλυση
γ) ικανοτήτων:
- σε θέση να μελετούν και να αξιοποιούν τη σχετική θεωρητική και ερευνητική βιβλιογραφία
- σε θέση να αξιολογούν σεμιναριακές παρουσιάσεις ερευνητικών κειμένων από συμφοιτητές /τριες τους
- σε θέση να συλλέγουν πρωτογενή ερευνητικά δεδομένα με τη χρήση ημιδομημένων ατομικών ή ομαδικών συνεντεύξεων
- σε θέση να θέτουν ερευνητικά ερωτήματα με βάση το θεωρητικό σκεπτικό της λογοψυχολογίας
- σε θέση να αναλύουν ερευνητικά δεδομένα με τη χρήση εννοιολογικών / αναλυτικών εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί εντός της λογοψυχολογίας
- σε θέση να παρουσιάζουν, ομαδικά, το σκεπτικό και τα πορίσματα ερευνητικής μελέτης που οι ίδιες /οι εκπόνησαν.
Γενικές ικανότητες: Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο/η πτυχιούχος, το μάθημα αποσκοπεί οι φοιτητές/τριες:
- Να είναι σε θέση να αναλύουν και να συνθέτουν ερευνητικά δεδομένα με τη χρήση απαραίτητων τεχνολογιών
- Να εργάζονται, ερευνητικά και αναλυτικά, αυτόνομα
- Να συνεργάζονται αρμονικά με συμφοιτητές/τριες τους στα πλαίσια ομάδων έρευνας και ανάλυσης
- Να αρχίσουν να κατανοούν τις συνθήκες δυνατότητας για την παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Να σχεδιάζουν και να διαχειριστούν την εξέλιξη ερευνητικού έργου
- Να εξασκηθούν στην αναγνώριση και ανάλυση ζητημάτων που αφορούν στο σεβασμό στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Να εξασκήσουν τις κριτικές ακαδημαϊκές τους ικανότητες καθώς και την ακαδημαϊκά απαιτούμενη ικανότητα αναστοχασμού και αυτοκριτικής εξασκηθούν στην αναλυτική χρήση της επαγωγικής σκέψης
ΙΙΙ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Το πρώτο μέρος κάθε εβδομαδιαίου μαθήματος έχει σεμιναριακό χαρακτήρα. Συναρθρώνεται γύρω από εισηγήσεις του διδάσκοντα αλλά και παρουσιάσεις των φοιτητριών/ων πάνω σε ζητήματα θεωρίας και αναλυτικής μεθοδολογίας και επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες μεθοδολογικές και ερευνητικές εξελίξεις εντός του ρεύματος στροφής στον λόγο στην (κοινωνική) ψυχολογία. Στο σεμιναριακό αυτό μέρος του μαθήματος οι φοιτήτριες και οι φοιτητές συμμετέχουν ενεργά με σύντομες παρουσιάσεις και συζητήσεις κειμένων της αντίστοιχης θεωρητικής και ερευνητικής εργογραφίας. Το δεύτερο μέρος του μαθήματος έχει χαρακτήρα εργαστηριακό. Οι φοιτήτριες και φοιτητές του μαθήματος κατανέμονται σε μικρές ομάδες (3-5 προσώπων) και θα εργαστούν από κοινού πάνω:
α) στον σχεδιασμό εμπειρικής έρευνας με τη χρήση ημιδομημένων ατομικών ή ομαδικών συνεντεύξεων,
β) στην συλλογή και απομαγνητοφώνηση των ηχογραφημένων δεδομένων της έρευνας,
γ) στην αρχική κωδικοποίηση των δεδομένων
δ) στην ανάλυση των δεδομένων στη βάση μεθοδολογικών αρχών της λογοψυχολογίας.
ε) στον σχεδιασμό και εκτέλεση συνεδριακού τύπου παρουσίασης της ερευνητικής τους μελέτης.
IV. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Τρόπος παράδοσης: Πρόσωπο με πρόσωπο
Χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας: Χρήση powerpoint, προβολή video σχετικών με το περιεχόμενο του μαθήματος, υποστήριξη της μαθησιακής διαδικασίας μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομίου και του e-class.
Οργάνωση της διδασκαλίας: Σεμιναριακά μαθήματα, μελέτη και ανάλυση βιβλιογραφίας, συγγραφή εργασιών (παρουσίαση, εκπόνηση), αυτοτελής μελέτη.
Αξιολόγηση μεταπτυχιακών φοιτητών: Η γλώσσα αξιολόγησης είναι η ελληνική γλώσσα. Η μέθοδος αξιολόγησης είναι διαμορφωτική και συμπερασματική και περιλαμβάνει:
α) σεμιναριακές παρουσιάσεις (20%)
β) ομαδική, προφορική παρουσίαση της έρευνας (30%)
γ) ατομικές ερευνητικές εκθέσεις (περίπου 5.000 λέξεων) που κατατίθενται στο τέλος του εξαμήνου (50%).
V. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Antaki, C., & Widdicombe, S. (Eds.). (1998). Identities in talk. Sage.
Augoustinos, M., & Tileagă, C. (2012). Twenty-five years of discursive psychology [Editorial]. British Journal of Social Psychology, 51(3), 405–412. https://doi.org/10.1111/j.2044-8309.2012.02096.x
Billig, M. (1995). Banal Nationalism. Sage.
Billig, M., Condor, S., Edwards, D., Gane, M., Middleton, D., & Radley, A. (1988). Ideological dilemmas: A social psychology of everyday thinking. Sage
Dickerson, P. (2021). Κοινωνική Ψυχολογία: Παραδοσιακές και κριτικές προσεγγίσεις. Κριτική.
Edwards, D. & Potter, J. (1992). Discursive Psychology. Sage.
Hewer, C.J. & Lyons, E. (2023). Ταυτότητα. Στο Hewer, C.J. & Lyons, E. (Επιμ.). Πολιτική Ψυχολογία: Μια κοινωνιοψυχολογική προσέγγιση. Πεδίο.
Locke, S. (2023). Οι πολιτικές της ψυχολογικής γλώσσας: Λόγος και ρητορική. Στο Hewer, C.J. & Lyons, E. (Επιμ.). Πολιτική Ψυχολογία: Μια κοινωνιοψυχολογική προσέγγιση. Πεδίο.
Μποζατζής, Ν. & Δραγώνα, Θ. (Επιμ.) (2011). Κοινωνική Ψυχολογία: Η στροφή στο λόγο. Μεταίχμιο.
Potter, J. (2005). Στάσεις, κοινωνικές αναπαραστάσεις και η δια/του λόγου ψυχολογία. Στο M. Wetherell (Επιμ.) (2005). Ταυτότητες, Ομάδες και Κοινωνικά Ζητήματα. Μεταίχμιο.
Potter, J. & Wetherell, M. (2009). Λόγος και Κοινωνική Ψυχολογία. Μεταίχμιο.
Tileagă, C. & Stokoe, E. (2016). Discursive Psychology: Classic and contemporary issues. Sage.
Wetherell, M. (2005). Ιστορίες ζωής / κοινωνικές ιστορίες. Στο M. Wetherell (Επιμ.) (2005). Ταυτότητες, Ομάδες και Κοινωνικά Ζητήματα. Μεταίχμιο.
Wetherell, M. & Sapsford, R. (2006). Ρεαλισμός και σχετικισμός. Στο R. Sapsford κ.α. (Επιμ.). Η Θεωρία στην Κοινωνική Ψυχολογία. Μεταίχμιο.
Wiggins, S. (2017). Discursive Psychology: Theory, method and applications. Sage.
Willig, C. (2015). Λογοψυχολογία. Στο C. Willig. Ποιοτικές Μέθοδοι Έρευνας στην Ψυχολογία. Gutenberg.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
- British Journal of Social Psychology
- Critical Discourse Studies
- Discourse and Society
- Discourse Studies
- Qualitative Research in Psychology
- Research on Language and Social Interaction