Back

Α. ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ

Αισθητηριακές αναπηρίες, πολλαπλή αναπηρία, αυτισμός: σύγχρονες εκπαιδευτικές πρακτικές

Ι. ΓΕΝΙΚΑ 

Διδάσκουσα:  Κωνσταντίνα Λαμπροπούλου

Εξάμηνο: Β΄

Αυτοτελείς διδακτικές δραστηριότητες: α) Πρακτική άσκηση με εποπτεία σε δομές ειδικής,   ενταξιακής εκπαίδευσης, σε ιδρυματικές, θεραπευτικές δομές, β) σεμιναριακά μαθήματα, γ) παρουσιάσεις εργασιών σύγχρονων θεωρητικών προσεγγίσεων.

Προαπαιτούμενο μάθημα: Σύγχρονες προσεγγίσεις της ειδικής, ενταξιακής εκπαίδευσης και των σπουδών στην αναπηρία

Τύπος μαθήματος: Υποχρεωτικό

Πιστωτικές μονάδες: 10

Σύνολο μαθημάτων:  13

Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας:  2  (και 2 τελικά τρίωρα μαθήματα)

Γλώσσα διδασκαλίας:  Ελληνική

ΙΙ. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ  

Σκοπός του μαθήματος είναι να μελετήσει και να επεξεργαστεί συστηματικά, κριτικά και σε βάθος πτυχές της εκπαίδευσης μαθητών με αισθητηριακές αναπηρίες, πολυαναπηρίες, φάσματος του αυτισμού. Έμφαση δίνεται στην ανάγκη αξιοποίησης συνεργατικών και διεπιστημονικών πρακτικών. Στόχος είναι η υποστήριξη των μεταπτυχιακών φοιτητών ώστε να μπορέσουν να αναλύσουν κριτικά και να εξελίξουν την προσωπική τους θεωρία και πρακτική και να ενθαρρυνθούν προς την κατεύθυνση ανάπτυξης συνεργασιών.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η μεταπτυχιακός φοιτητής/τρια θα είναι σε επίπεδο:

α) γνώσεων: να γνωρίζει τον εννοιολογικό προσδιορισμό της ενταξιακής εκπαίδευσης, να γνωρίζει τις βασικές κατευθύνσεις της εκπαιδευτικής πολιτικής αναφορικά με την ενταξιακή εκπαίδευση, να αποκτήσει σφαιρική γνώση σχετικά με τα θέματα που αφορούν την κοινωνική προσέγγιση της αναπηρίας και τις σύγχρονες προσεγγίσεις της αναπηρίας, να εμβαθύνει σε έννοιες όπως οι κοινωνικές διακρίσεις, η ανισότητα και ο κοινωνικός αποκλεισμός, να κατανοεί την επίδραση των πολλαπλών παραγόντων (κοινωνικών και παιδαγωγικών) που διαμορφώνουν τη σχολική πραγματικότητα και την οργάνωση της παιδαγωγικής πρακτικής γενικότερα και σε σχέση με την εκπαίδευση μαθητών με αισθητηριακές αναπηρίες και/ή πολυαναπηρίες.

β) δεξιοτήτων: να κατανοεί και να μελετά τη διαφορετικότητα των μαθητών ως πηγή έμπνευσης κατά τον προγραμματισμό των δραστηριοτήτων, να σχεδιάζει δραστηριότητες με βάση την εμπλοκή και την παροχή κινήτρων για όλους τους μαθητές, να μπορεί να διαχειρίζεται συγκρούσεις, να εργάζεται με σκοπό τη δημιουργία θετικού ενταξιακού περιβάλλοντος σε γενικές και σε ειδικές τάξεις, να μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις επικοινωνιακές του δεξιότητες στη βάση συνεργασίας με τους συναδέλφους και την υποστήριξη των αναπήρων μαθητών και των οικογενειών τους, να αξιοποιεί ερευνητικά εργαλεία στο πλαίσιο της εργασίας του, να μπορεί να συσχετίσει τη θεωρητική γνώση με την επαγγελματική του εμπειρία και πρακτική.

γ) ικανοτήτων: να μπορεί να επιλέξει, να σχεδιάσει, να υλοποιήσει και να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα διαφορετικών εκπαιδευτικών μεθόδων σε συγκεκριμένα κάθε φορά εκπαιδευτικά πλαίσια, να έχει αναπτύξει κριτική ικανότητα,  να έχει εξοικειωθεί με τη διαδικασία σχεδιασμού μίας διαφοροποιημένης δραστηριότητας, να μπορεί να συντάξει μία ολοκληρωμένη παιδαγωγική έκθεση, να μπορεί να αξιολογήσει το εκπαιδευτικό του έργο μέσω της συμμετοχικής παρατήρησης, να μπορεί να διαχειριστεί και να αξιοποιήσει τη διεθνή βιβλιογραφία, να έχει εξοικειωθεί με την κριτική ανάγνωση των νομοθετικών κειμένων και των επίσημων αναλυτικών προγραμμάτων, να συνεργαστεί με τους συμφοιτητές/ συμφοιτήτριες στη συγγραφή τελικής εργασίας.

 

Γενικές ικανότητες:  Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στον Οδηγό και Κανονισμό Σπουδών) η πρακτική άσκηση με εποπτεία αποσκοπεί:

  • στην αυτόνομη εργασία,
  • στην ομαδική εργασία,
  • στην εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον,
  • στο σεβασμό στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα,
  • στον αναστοχασμό και
  • στην προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

ΙΙΙ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 

Το μάθημα δομείται με βάση τις παρακάτω ενότητες:

  • Θεωρητική αποσαφήνιση όρων: το ζήτημα του γλωσσικού πλουραλισμού στην εκπαίδευση των αισθητηριακά ανάπηρων και πολυανάπηρων  και των μαθητών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.
  • Θεωρητικός προσδιορισμός των αισθητηριακών  αναπηριών (κώφωση και τύφλωση), της πολλαπλής αναπηρίας και του αυτισμού: σύγχρονες ερμηνευτικές προσεγγίσεις της αναπηρίας
  • Περιγραφή της δομής/ Εκπαιδευτικό προσωπικό, ειδικό επιστημονικό προσωπικό
  • Εκπαίδευση εκπαιδευτικών
  • Κριτήρια σύστασης της τάξης/των ομάδων. Επιλογή μίας συγκεκριμένης ομάδας/ μαθητή προς παρακολούθηση
  • Δομή και λειτουργία των διαγνωστικών δομών: η προβληματική της διάγνωσης στο πλαίσιο της εκπαίδευσης.
  • Συγγραφή παιδαγωγικής έκθεσης
  • Εκπαιδευτικό πρόγραμμα/ Περιγραφή της εκπαιδευτικής διαδικασίας και των εκπαιδευτικών ή των θεραπευτικών πρακτικών
  • Εκπαιδευτικές στρατηγικές παρέμβασης. Αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
  • Ζητήματα αλληλεπίδρασης με τους εκπαιδευτικούς/θεραπευτές και με τους συμμαθητές.
  • Διεπιστημονική προσέγγιση και συνεργασία
  • Εισαγωγή στους νόμους και τα θεσμικά κείμενα που αφορούν την Ειδική και Ενταξιακή Εκπαίδευση
  • Αναλυτικά προγράμματα σπουδών γενικής και ειδικής αγωγής.
  • Ο ρόλος του ενταξιακού εκπαιδευτικού και συνεργατικές πρακτικές
  • Ζητήματα διεπιστημονικής συνεργασίας
  • Συνεργασία με την οικογένεια

IV. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ –ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 

Τρόπος παράδοσης: Πρόσωπο με πρόσωπο, πρακτική άσκηση με εποπτεία, παρέμβαση στο πεδίο.  

Χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας: Χρήση διαδικτύου, οπτικο-ακουστικού υλικού,  παρουσίαση διαφανειών σε power point,  υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Οργάνωση της διδασκαλίας:

Το πρώτο μέρος των συναντήσεων επικεντρώνεται στη συζήτηση, τις εμπειρίες, τις παρατηρήσεις των φοιτητών/φοιτητριών και την παρουσίαση συνοπτικών εργασιών (για παράδειγμα τις παρέμβασεις τους στο πεδίο, μελέτη και ανάλυση βιβλιογραφίας) οι οποίες προκύπτουν από την επεξεργασία της κάθε ενότητας. Στο δεύτερο μέρος σε μορφή σύντομης διάλεξης παρουσίαζεται η ενότητα στην οποία θα επικεντρωθεί η παρατήρηση και η συζήτηση της επόμενης συνάντησης.

Αξιολόγηση μεταπτυχιακών φοιτητών: Η αξιολόγηση στο συγκεκριμένο εργαστήριο βασίζεται: (α) στη συμμετοχή των φοιτητών/τριών στις εβδομαδιαίες συναντήσεις, (β) στον κριτικό σχολιασμό ερωτημάτων και προβληματισμών που αναδύονται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων καθώς και στην παρουσίαση συνοπτικών εργασιών που προκύπτουν από τα θέματα αυτά (γ) στη συγγραφή και παρουσίαση συνεργατικής δυαδικής εργασίας 5000 λέξεων. Το θέμα της εργασίας θα συζητηθεί στο πλαίσιο των συναντήσεων και θα εμπίπτει στη θεματολογία του εργαστηρίου και στα προσωπικά ερευνητικά ενδιαφέροντα των φοιτητών/τριών.

V. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

Aird, R. (2001) The education and care of children with severe, profound and multiple learning difficulties. London: David Fulton Publishers.

Armstrong, D., Armstrong, A. C. and Spandagou, I. (2011) ‘Inclusion by choice or by chance?’. International Journal of Inclusive Education, 15 (1): 29-39.

Arthur-Kelly, M., Foreman, P., Bennet, D and Pascoe, S. (2008) Interaction, inclusion and students with profound and multiple disabilities. Towards an agenda for research and practice. Journal of Research in Special Educational Needs, 8 (3): 161-166.

Barnes, C. (2003) Rehabilitation for Disabled People: a ‘sick joke’?. Scandinavian Journal of Disability Research, 5 (1): 7-23.

Borgioli, J.A. and Kennedy C.H. (2003) Transitions between school and hospital for students with multiple disabilities: A survey of causes, educational community, and parental perceptions. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 28 (1): 1-6.

Brett, J. (2002) The experience of disability from the perspective of parents of children with profound impairment: is it time for an alternative model of disability?. Disability and Society, 17 (7): 825-843.

Coutsocostas, G.G. and Alborz, A. (2010) Greek mainstream secondary school teachers perceptions of inclusive education and of having pupils with complex learning disabilities in the classroom/school. European Journal of Special Needs Education, 25 (2): 149-164.

Dawkins, B. (2006) Definition: People with profound and multiple learning disabilities. PMLD link 18 (1): 28-32.

Dunlea, A. (1989). Vision and Emergence of Meaning. Blind and Sighted Children’s Early Language. Cambridge: Cambridge University Press.

Downing, E.J. and Eichinger, J. (2002) Educating students with diverse strengths and needs together: Rationale for Inclusion. In Downing, E. J. (ed.) Including students with severe and multiple disabilities in typical classrooms. Baltimore: Paul Brookes Publishing. pp. 1-16.

Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (2005) Άτομα με βαριές αναπηρίες και πολλαπλές ανάγκες εξάρτησης: Οι αποκλεισμένοι ανάμεσα στους αποκλεισμένους. Αθήνα: ΕΣΑμεΑ.

Evans, P. and Ware, J. (1987) Special care provision. The education of children with profound and multiple learning difficulties. Berkshire: NFER-NELSON.

Ganz, J. B. (2007) Classroom Structuring Methods and Strategies for Children and Youth with Autism Spectrum Disorders. Exceptionality, 15 (4): 249-260.

Graham, L. J. & Sweller, N. (2011) The Inclusion Lottery: who’s in and who’ out? Tracking inclusion and exclusion in New South Wales government schools.  International Journal of Inclusive Education, 15 (9): 941-953.

Graungaard, A. H. & Skov, L. (2006) Why do we need a diagnosis? A qualitative study of parents’ experiences, coping and needs, when the newborn child is severely disabled.  Child: care, health and development, 33 (3): 296-307.

Grove, D., Roberts, S., Siegel-Causey, E. et al (1999) See what I mean: interpreting the meaning of communication by people with severe and profound intellectual disabilities. Journal of applied Research in Intellectual Disabilities, 12: 190-203.

Hansen, H. (2011) Limits to inclusion, International.  Journal of Inclusive Education, 16 (1):  89-98.

Horn, E. & Kang, J. (2012) Supporting young children with multiple disabilities: what do we know and what do we still need to learn. Topics in Early Childhood Special Education, 31 (4): 241-248.

Jones, P. (2005) Teachers’ views of their pupils with profound and multiple learning difficulties. European Journal of Special Needs Education, 20 (4): 375-385.

Lacey, P. and Ouvrey, C. (1998) People with profound and multiple learning disabilities. London: David Fulton Publishers.

Marschark, M., Lang, H. G. and Albertini, J. A. (2002) Educating Deaf Students: From theory to practice. New York: Oxford University Press.

Mednick Michael (2004) Supporting children with multiple disabilities. Birmingham: The question publishing.

Millar, S. (1994). Understanding and Representing Space: Studies with Blind and Sighted Children. Oxford U.K.: Scientific Publications, Clarendon Press.

Moores, F.D. (2011) Εκπαίδευση και Κώφωση. Αθήνα: Πεδίο.

Ντεροπούλου, Ε., (2004) «Πρακτική εφαρμογή προγραμμάτων ένταξης παιδιών με αισθητηριακές διαταραχές (κώφωση-τύφλωση)». Στο  Ζώνιου Σιδέρη, Α. (επιμ.) Συγχρονες ενταξιακές προσεγγίσεις. Β τόμος. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Porter, J. And Lacey, P. (2008) Safeguarding the needs of children with a visual impairment in non-VI Special schools, British Journal of Visual Impairment, 26 (1) 50-62.

Simmons, B. and Bayliss, P. (2007) The role of special schools for children with profound and multiple learning difficulties: is segregation always best? British Journal of Special Education, 34 (1): 19-24.

Ware, J. (1990) Severe learning difficulties and multiple handicaps: Curriculum developments, integration and prospects. In Evans, P. and Varma, V. (eds.) Special Education: Past, present and future. Hampshire: The Falmer Press. pp. 156-178.

Wilkinson, L.A. (2008). Self-Management for Children With High-Functioning Autism Spectrum Disorders. Intervention in School, 43 (3): 150-157.

Zoniou-Sideri, A. and Karagianni, P. (2000). Echolalia versus Inclusion. A case study of a child who is blind, British Journal of Special Education, 28 (3) 1-186.

Ζώνιου-Σιδέρη, A. και Καραγιάννη, Π. (επιμ. ελληνικής έκδοσης) (2004) Warren, D. Τύφλωση και Παιδί.   Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Ζώνιου-Σιδέρη, A. και Σπανδάγου, Η. (επιμ.) (2004) Εκπαίδευση και Τύφλωση. Σύγχρονες Τάσεις και Προοπτικές. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Ζώνιου-Σιδέρη, A.,  Καραγιάννη, Π.,  Ντεροπούλου-Ντέρου, Ε. και Σπανδάγου, Η.  (2004)  Ένα απτικό βιβλίο: Γενικές θεωρητικές αρχές – Ένα παράδειγμα από τους μύθους του Αισώπου: η αλεπού και το κοράκι. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Ζώνιου-Σιδέρη, A. και Ντεροπούλου-Ντέρου, Ε. (επιμ. ελληνικής έκδοσης) (2004) Mason, H. και McCall, S. (επιμ.) Παιδιά και νέοι με προβλήματα όρασης: η πρόσβαση στην εκπαίδευση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

 

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

British Journal of Visual Impairment, Sage Journals, http://jvi.sagepub.com/

Disability and Society, Taylor and Francis Online, http://www.tandfonline.com/

European Journal of Special Needs Education, Taylor and Francis Online, http://www.tandfonline.com/

Journal of Deaf Studies and Deaf Education, Oxford Journals, http://jdsde.oxfordjournals.org/

International Journal of Inclusive Education, Taylor and Francis Online, http://www.tandfonline.com/toc/tied20/current

Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, Sage Journals, http://rps.sagepub.com/

Μετάβαση στο περιεχόμενο